Ülkemizde zaman içinde Deniz fark edildikçe ona olan tutku artmaya başladı.

Tekne alımları, yeni marina ve barınakların sisteme dahil olmasıyla özellikle son iki yıldır kıyılarımız en kalabalık sezonları yaşadı.

Tekne sahibi olamayanlar ya da hayallerini zamana bırakanlar, tekne kiralamayı tercih ettiler.

Dünyada çok yaygın olan bu uygulama, ülkemiz kıyılarında da aranılan düzeye geldi.

Yabancı kiralama şirketlerine yerlileri katıldı. Yabancı elemanlar yerli elemanları yetiştirdi zaman içinde.

Sektör, envanteri ile, iş gücü imkanları ile eşsiz güzelliklerimiz içindeki seyir olanaklarını sundular dünyaya.

Yurt dışı ve yurt içi Denizcilik fuarlarının yıldızı olmaya başladı firmalarımız.

Buralardan ve bilişim ortamından yapılan rezervasyonlar daha sezon başlamadan tamamlanır oldu.

Teknesi ile yeterince gezecek zaman ayıramayacağını düşünenler aldıkları tekneleri Charter firmalarında kiraya verdiler.

İş geliştikçe, yeni tekneler katıldı filolara.

Öyle ya, boş haftalarda teknesini kendi kullanacak, gerisinde masraflarını çıkartıp, para kazanacak.

Bu tercihi yapanlar da çoğaldı zaman içinde.

Bazı tekne sahipleri kendi bireysel şirketlerini kurup bir başlarına girdiler bu kulvara.

Charter filoları teknelerini çoğalttı, modelleri yükseltmeye çalışırken personel yapılarını da gelişen şartlara uydurdu.

Filo dışında, dışarıdan alınan bakım onarım işleri ile de personel istihdamını yürütülebilir hale getirdiler.

Tüm gelişmeler geldi, geldi ve dünyayı etkisi altına alan kendisi küçük etkisi büyük bir virüse takıldı.

Şimdi işin içinden nasıl çıkılacağı, salgının nereye kadar süreceği, etkisinin neleri doğuracağı konuşuluyor.

   

Her şey tahminden öteye gitmiyor.

Tam sezonun başında kendini gösteren olumsuzlukların şu andaki maliyeti de yüksek oldu.

Olumlu gelişmelere güvenip bu yıl tekne alıp getirenlerin, hele bir de kredi kullananların durumları?

Daha teknesini çalıştırmadan sezon hazırlıkları yapıp masrafa gömülenlerin durumu?

Hazırlıkları bitirip tam tekneyi indirirken durdurup kışlamaya belki de yazlama olarak devam edecekler?

   

Sezon bakım onarımlarının bıçak gibi kesilmesi ile gelecek gelirden olan firmalar?

Marinalarla yapılan kışlık sözleşmeleri belirsizlikten dolayı aylık kontratlarla sürdürme durumları?

Bankalarla, marinalarla olan ilişkiler...

Devlet, deniz araçları ile gemi adamları ve şirketlerin belgelerini 3 ay süreyle uzattı. 

Bu beklenmedik krizin sektöre kalıcı zararlar vermemesi için neler yapılması, ne gibi önlemler alınması gerekiyor?

   

Krizin süresi öngörülemiyor.

Aniden bir düzelme olabilir mi? 

Pek ihtimal dahilinde görünmüyor?

Böyle durumlarda en güvenli liman olması gereken denizlerde yasak kapsamında.

Belli bir rahatlama olsa, uluslararası ulaşım nasıl olacak? Uçaklar eskisi gibi bitişik düzende yolcu taşıyacak mı?

Taşıyamayacaksa ulaşım maliyetleri ne seviyeye çıkacak?

Belirsiz, belirsiz, belirsiz...

Tüm bunların bir anda fırsata dönüşebileceğini ifade edenlerde var, yok değil: 

Krizde bir rahatlama olduğu taktirde Turizm de müşteri tercihleri ibreleri otellerden çok Teknelere çevirebilir.

Öyle ya, otel gibi sirkülasyonun fazla olduğu mekanlar yerine, bilinen dostlarla, akrabalarla mavi yolculuklar neden olmasın.

Moral veriyor bu ifadeler, ona ihtiyacımız olduğu günlerde.

Bu konularla ilgili iki firmadan ve bir tekne sahibinden bilgiler aldık.

Sektördeki diğer oyuncuların durumu ve söyleyeceklerinin de benzer olabileceğinden, onlarla yetindik.

MIKNATIS YACHTING

Zafer ÖZNUR

“Dünyadaki bu olumsuz gelişmelerin Türkiye üzerindeki etkisini Bekliyorduk. Bu kaçınılmazdı.
Gelişmeler CNR fuarını takiben başladı. Şehitlerimizin acı kaybıyla başlayan süreci, Coronanın yayılması takip etti. 
Bu gelişmelerden sonra; Özellikle Türk müşterilerimiz daha panik oldukları için 2020 yılına yaptıkları rezervasyonları direk iptal ettiriyorlar. 

   

Buna karşılık, yabancı uyruklu müşterilerimiz bizim kadar panik değil.Bazıları şu ana kadar sessiz kalıp beklemeyi tercih ediyorlar, bazıları da durumun uzun süreceğini düşündükleri için rezervasyonlarını 2020 nin daha sonraki aylarına yada 2021 yılına erteliyorlar. 

   

Şu anda yeni müşteri talebi yok denecek kadar azaldı.
Şirket olarak elimizden geldiğince önlemler almaya çalışıyoruz. 

Kısıtlı çalışıyoruz. Yani günde 4 saatlik bir mesai. 

Kalan zamanda tüm çalışanlarımızın izole yaşamaları konularında kendilerini uyarıyoruz. 

Dinlenip, bağışıklık sistemini yüksek tutmakta fayda var. Hafta sonları çalışmıyoruz. 

Şirket içinde ve dışında dezenfekte çalışmalarını rutin olarak yapmaktayız. 

Maske, eldiven devamlı olarak kullanıyoruz. 

   

Mümkün olduğunca personeli iki kişiden fazla aynı yerde çalıştırmıyoruz.
Önlemlerin olumlu yanları; personeli dinlendirmek ve salgından izole edebilmek.

Olumsuz yanı ise çalışma saatlerimizin azalmasından dolayı işlerimizin olduğundan uzun sürmesi.
2020 sezonu için tahmini olarak Temmuz ayında her şeyin düzelmeye başlayacağına inanıyoruz. 

Bu tarihten itibaren Charter sezonu için biraz geç olsa da bir yoğunluk olacağını düşünüyoruz. 

   

Marmaris’te Charter sezonu  her sene Marmaris International Race Week  ve Göcek yarışı ile kapanışa geçer. 

Fakat bu sene,  Kasım ayında da doluluk oranının yüksek olabileceğini öngörüyoruz.
İş anlamında sirkülasyonun olmadığı bu dönemde, kalabalık bir ekiple çalışıyor olmanın büyük maddi yükümlülükleri mevcut. 

Bunların en az hasarla atlatılabilmesi için, devletin desteği olmazsa olmaz. 

Tabi ki sözde kalmayan yardımlar olmalı…
Devlete çalışanlarımız için destek başvurusunda bulunduk ve onaylandı. 

Fakat devletin yardımları çok kısıtlı bu yüzden şirketçe elimizden geldiğince çalışanlarımıza her açıdan destek olacağız. 

Bankalar ne yazık ki destekten çok köstek oluyorlar. Faaliyette bulunduğumuz marina ile ufak bir görüşme yaptık bu süre zarfında destek olacaklarını

söylediler. İlerleyen günlerde charter şirketleri olarak toplanıp daha ayrıntılı bir görüşmede yapılacak.”

YELKENLİ YACHTİNG

“Mart başına kadar Çin’de başlayan bu salgının bu kadar büyük olup uzun sürebileceğini düşünmemiştik. 

CNR fuarı ve sonrasındaki iki hafta, özellikle Türk konuklarımızın rezervasyonları artmıştı. 

İtalya’daki olumsuz gelişmeler ve Türkiye’de de ilk hastanın tespit edilmesi üzerine, rezervasyonlar gözle görülür şekilde azaldı. 

Nisan başında Charter tarihi yaklaşan konuklardan ileriki tarihlere erteleme istekleri gelmeye başladı. 

Azalan talepten dolayı bu sektörde rol alan firmalar finansal sorunlar yaşamaya başladı. 

   

Charter firmaları mevcut rezervasyonları iptal etmemek için yeni çözümler sunmaktadır.

Takvimimizin uygunluğuna göre konuklarımıza rezervasyon tarihlerini değiştirmek konusunda yardımcı oluyoruz. 

Rezervasyonları aynı sene içinde aynı tekne olmak koşuluyla, uygun olan başka bir haftaya aktarıyoruz.

Firma olarak, tüm çalışanlarımız evinde kalarak salgının bitmesini, yeniden konuklarımızı teknelerimizde ağırlamayı bekliyoruz.  

Bu arada yeniden hizmet vermeye başladığımızda hijyen kurallarının en uygun şekilde sağlanması için farklı seçenekleri araştırıp, hazırlık yapıyoruz. 

Salgın sonucu oluşan finansal problemleri, aldığımız önlemlerle en az zararla atlatarak, salgının uzun sürmesi durumunda da Yelkenli Yatçılık firması olarak

ayakta kalıp, güzel günlerde yine konuklarımıza hizmet vermek istiyoruz.

Gelişmeleri yakından takip ediyoruz. 

   

Kısıtlamalarla Charter firmalarının faaliyetlerinin durmuş olması nedeniyle denize çıkışlar şu anda mümkün değil. Salgının kontrol altına alınmasıyla yazın bu

kısıtlamaların azalmasını ve yeniden denize çıkılabilmesini diliyoruz. 

Salgının başından beri, hem izolasyon açısından hem doğayla baş başa kalmak, huzur bulmak açısından olanağı olanlar için teknede olmanın bu zor

sürecin atlatılması için en uygun seçenek olabileceğini düşünüyoruz. 

Bazı konuklarımızdan son günlerde gelen rezervasyon taleplerinde bu yaz için haftalık yerine aylık kiralama planladıklarını görüyoruz. 

   

Buradan anlıyoruz ki deniz sever konuklarımız bizimle aynı görüşleri paylaşıyor.

Gerekli kurallara uyarak denize çıkılmasına en kısa sürede izin verilmesini bekliyoruz. 

Bir ailenin evde oturmak yerine teknede izole bir şekilde zamanını geçirmesinin toplum sağlığını daha az tehdit edeceğini düşünüyoruz. 

Devletten, verdiği destekleri genişleterek sürdürmesini bekliyoruz.

Marinalardan ve bankalardan ödemeler konusunda esneklik sağlamasını bekliyoruz.

Salgının kontrol altına alınıp yeniden hizmet vermeye başladığımızda marinaların ve sektörle bağlantılı tüm işletmelerin hijyen kurallarına dikkat etmelerini

ve gerekli önlemleri almalarını bekliyoruz.” 

TEKNE SAHİBİ

Cüneyt FİLYOS

“Ülkemizi ve tüm dünyayı etkisi altına alan bu zor günlerde, Deniz Turizmimiz de belirsizliklerin yaşandığı bir sürece girdi.

Bilindiği gibi ülkemizde Deniz Turizmi son 2 yılda hızlı bir ilerleme kaydetmiştir.

Ancak 2020 başından beri kendini gösteren Corono Virus Salgını sektörde beklenmedik gelişmelerin yaşanmasına sebep oldu.

Kış aylarında özellikle yerli ve yabancı Boat Showlarda başlayan sezon rezervasyonlarda önce azalma, sonunda durma noktasına gelindi.

Bizim gibi teknesini Charter şirketleri aracılığıyla kiraya verenler, Nisan ayında Paskalya Tatili nedeniyle gerçekleşebilecek işleri düşünerek teknelerimizin bakım işlemlerini tamamlayıp denize indirdik.

Biz bu masrafları, işlemleri yapıp tekneler suya indiğinde kriz patlak verdi.

Peşinden Karantina günleri başladı.

Benim gibi yaşı 65 yaşını geçenler artık teknelerine gidemiyor, eksikler yapılacaklar da öylece kaldı.

Üstüne Mayıs ayı başındaki 3 haftalık rezervasyonum iptal edildi.

Bu arada Ağustos ayı içinde 3 haftalık rezervasyon yapmayı isteyenlerden belirsizliği düşünerek kapora almayı da gözüm tutmadı.

Şartlar düzelirse Eylül ve Ekim aylarında belki bir şeyler yapabilirim.

Teknem yaz sezonunda çalışır, yatmaz diye marina anlaşmalarımı Kasım-Nisan ayları arası yapmaktayım.

Bu durumda 1 aylık kontrat yapmak durumunda kaldım.

Belirsizlik devam ettiği taktirde aylık anlaşmalar devam edecek ve yıllığa göre pahalı olan bu anlaşmalar portföyde derin yaralar açacak.

Bu konuda Marina yönetimlerinin senelerin müşterilerine nasıl davranacaklarını yaşayarak göreceğiz.

Ödemelerimiz döviz bazında ve gelinen noktayı anlatmaya gerek yok.

Bu iş uzadığı taktirde büyük yaralar açacak.

Masraf çok, iş yok.

   

Hükümetimiz önlemler paketlerinden söz ediyor ama bizim sektörle ilgili bir şey duymak mümkün olmadı şu ana kadar.

Turizme yönelik yapılan tek düzenleme; bu sene konulan konaklama vergisinin ertelenmesi.

Yaz aylarında aç kalmayalım diye Tarım İşçilerine Karantina uygulanmayacak. Güzel bir karar.

Benim de yaz aylarında iş yapabilmem için teknede kalan işleri tamamlamam gerek.

Kaymakamlığa müracaat ettim, izin istedim. Olumsuz yanıt aldım.

Neymiş efendim; bizim sağlığımızı düşünüyorlarmış. Sağlığımızın iyi olması için, karnımızın da doyması lazım.

Kendi yaptığım, yapabileceğim işleri bu durumda ekstra maliyetle 65 yaş altındakilere yaptırıyorum.

Bu zor ve maliyetli günlerde Allah hepimizin yardımcısı olsun.”

   

Belirsizlik, belirsizlik, belirsizlik... 

Tahammül sınırlarını sınayan belirsizlik.

Zaman neler gösterecek, neler yaşatacak?

Uzamaması dileğimiz, önümüzdeki yıllara verilecek siparişlerle filoların tekne yaş ortalamasını da düşürmemek dünya pazarında.

Belirsizliklerin kısa zamanda son bulup, sektörün Neta olmasını dileriz.